Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran'ın tatbik ettiği zenginleştirilmiş uranyum stokunun yerini bilmediklerini belirten çarpıcı bir açıklamada bulundu. Bu durum, uluslararası toplumda alarm zillerinin çalmasına neden oldu. İran'ın nükleer programı üzerindeki kaygılar, ülkenin uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin artması sonucunda daha da büyümekte. UAEA'nın açıklamaları, bu süreçte İran ile olan ilişkilerin seyrini de etkileyecek gibi görünüyor.
UAEA, nükleer silahların yayılmasını önleme amacıyla kurulmuş bir kuruluş olarak, üye ülkelerdeki nükleer faaliyetleri denetlemekle yükümlüdür. Ancak son dönemde, İran’ın uranyum zenginleştirme politikaları ve bu politikaların şeffaflığı konusunda ciddi sıkıntılar yaşanıyor. UAEA, İran'ın tesislerinde zenginleştirilmiş uranyum miktarını ve bu uranyumun nereye yönlendirildiğine dair bilgilerinin bulunmadığını duyurdu. Bu durum, İran'ın nükleer programının şeffaflığı konusunda endişeleri arttırmakta.
Analistler, İran'ın sürdürdüğü zenginleştirme faaliyetlerinin, nükleer silah elde etme potansiyeli taşıdığına dikkat çekiyor. UAEA'nın anlaşmaya varılan denetim mekanizmasının bazı bölümlerinin İran tarafından tekrar tekrar ihlal edildiğini belirtmesi, uluslararası toplumda daha güçlü tepkilere neden olabileceğini öngörüyor. Birçok ülke, bu belirsizliklerin İran'ın nükleer silah kapasitesini artırabileceği konusunda endişelerini dile getiriyor.
İran, uzun yıllardır süregelen nükleer politikaları ile dikkat çekmektedir. Bir yandan enerji ihtiyacını karşılamayı hedeflerken diğer yandan ulusal güvenliğini artırmak için nükleer silah geliştirme çabalarının sürdüğünü hedef alıyor. Ancak İran’ın nükleer programı, uluslararası alanda pek çok tartışmaya ve yaptırım uygulamalarına yol açtı. Özellikle 2015’de imzalanan Nükleer Anlaşma (JCPOA) sonrasında bu program üzerindeki baskılar ve denetimler artmıştı. Fakat ABD’nin 2018 yılında anlaşmadan çekilmesiyle birlikte İran, zenginleştirilmiş uranyum rezervlerini artırma kararı aldı.
UAEA'nın açıklaması, bu çerçevede İran ile yapılan diplomasi çabalarını da zorlaştıracak gibi görünüyor. Peki, İran bu durumda uluslararası toplumla ilişkilerini nasıl yönlendirecek? Zenginleştirilmiş uranyum stoku konusundaki belirsizlikler, yalnızca bölgede değil, global düzeyde de süregelen gerginlikleri tırmandırabilir. Her ne kadar İran, nükleer silah elde etme niyetinde olmadığını savunsa da, uluslararası gözetim mekanizmalarının olmaması bu güvenilirliği sarsmakta.
Sonuç olarak, UAEA'nın İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokunu denetleyememesi, sadece bir ülkedeki nükleer politika sorununun ötesinde, tüm dünyayı etkileyebilecek büyük bir kriz potansiyeli taşımakta. Önümüzdeki günlerde bu konuda nasıl bir gelişme yaşanacağını ve hangi uluslararası cevapların verileceğini takip etmek önemli olacak. Dünya, bu kritik konularda daha sağlam adımlar atılmasını talep etmekte ve bu bağlamda İran’ın şeffaflık ilkelerine bağlı kalmasını ummakta.
